[25-12-2015]

In Hsipaw gaan we naar het Shan paleis. Het paleis is eigenlijk een groot landhuis in Westerse stijl en was eigendom van de laatste Shan prins. Tot de militaire coup was Sao Kya Seng als Shan prins het staatshoofd van de Shan Staat. Het militaire bewind dat in 1962 de macht in Myanmar overnam, heeft daar een einde aan gemaakt. Sao Kya Seng verdween en zijn overlijden is nooit officieel bevestigd. Toen de prins gevangen genomen was, probeerde zijn Oostenrijkse vrouw Inge en de rest van de vroeger machtige familie van de prins erachter te komen wat er gebeurd was, maar de militairen bleven ontkennen dat de prins gearresteerd zou zijn. Uiteindelijk besefte de Oostenrijkse prinses dat het voor haar als buitenlander en haar twee jonge dochtertjes te gevaarlijk werd. Met behulp van de Oostenrijkse ambassade wist ze het land te ontvluchten, eerst naar Oostenrijk, later naar de VS. Daarna hebben de neef van de prins (een oomzegger), Mr. Donald en zijn vrouw Fern het op zich genomen om het paleis te beheren. Vanaf 1996, toen het toerisme aangemoedigd werd en buitenlanders Hsipaw mochten bezoeken, vertelden zij het verhaal van de laatste prins aan elke toerist die het maar horen wilde. Mr. Donald heeft dat in 2005 moeten bekopen met gevangenisstraf. Allereerst omdat hij toeristen een rondleiding had gegeven in het paleis zonder daar de benodigde vergunning voor te hebben (10 jaar) en daar bovenop nog drie jaar extra omdat hij met buitenlanders had gepraat terwijl hij geen hotel runde. In 2009 toen veel politieke gevangen in Myanmar amnestie kregen, heeft ook Mr. Donald zijn vrijheid na vier jaar teruggekregen.

[25-12-2015]

Pas in 2012 is Fern – Donald runt elders familiezaken – weer begonnen met het vertellen van het familieverhaal. Het is een uiterst innemende en vriendelijke dame die je graag het verhaal vertelt, waarbij ze geen enkele keer in voorzichtige bewoordingen over de daden van het regime spreekt.

[26-12-2015]

De volgende dag gaan we bij de plaatselijke boekwinkel – een kraam aan de straat met een stapel ongeordende boeken en met de Engels sprekende Mr. Book als eigenaar – langs om het boek van Inge Sargent, de vrouw van de voormalige Shan prins, te kopen. Het duurt erg lang voordat er iets gebeurt en we denken al dat Mr. Book niet begrepen heeft dat we het boekje willen hebben, maar hij is – vanwege kerst en oud en nieuw – bezig met een 'present' voor ons. Na een hele tijd rommelen, krijgen we een prachtige collectie bankbiljetten en munten van hem, allemaal van voor de coup en allemaal met de oude, zeer geliefde Aung Sang erop. Ook geeft hij ons twee spelden met zowel Aung San als zijn dochter Aung San Kii Kua erop. Dat is wel verschrikkelijk aardig en we voelen ons ook zeer vereerd dat we een met zoveel zorg samengesteld historisch cadeau krijgen. Mensen zijn hier echt aardig.

[25-12-2015]

Is het boeddhisme al gecompliceerd genoeg voor ons, in Myanmar hebben ze er nog een extraatje bij: de zogenaamde nats. Nats zijn geesten en je hebt ze in twee vormen: de hemelse nats, die zich niet onder ons bevinden en de nats die gewoon tussen de mensen leven. Er zijn 37 officieel erkende nats, maar daarnaast zijn er hier en daar nog wat officieuze nats. Nats dienen eigenlijk ter meerdere zekerheid bij het afdwingen van geluk en voorspoed. Offer je niet alleen aan Boeddha maar ook aan de juiste nat, heb je dubbele kansen.
De nats die we hier zien, zijn twee aardse nats die vooral voor de Shan mensen van belang zijn. De nats krijgen, net als Boeddha, fruit, bloemen, wierook en daarnaast gekleurde linten en een lange palmbladertak met daaraan een wensenbriefje. Wordt het eten dat Boeddha krijgt uiteindelijk door de monniken verzameld, zulk personeel heeft een nat niet. Als gever mag je zelf beslissen of je de geschenken na één of meer dagen weer op komt halen of niet. Haal je ze niet terug, dan verdelen de tempelbeheerders het voedsel onder de mensen die de shrine bezoeken en krijgen de eekhoorns wat fruit in de boom. Geofferd voedsel mag je opeten, maar denk eraan: nooit koken, frituren, bakken of anderszins verhitten. Daarentegen mag je wel weer gekookt voedsel offeren.

[25-12-2015]

De dame gekleed in een emerald kleurige jurk is ook belangrijk. Sinds Boeddha's dood waakt zij over zijn schatten om die bij de eerstvolgende reïncarnatie aan hem terug te geven.

[25-12-2015]

Foto: de bamboeboeddha

In een oud klooster bezoeken we de bamboeboeddha. Is Boeddha normaal in Myanmar al streng, bamboeboeddha is nog strenger en zou het niet redden bij de Commissie gelijke behandeling. Zelfs op mijn blote voeten mag ik niet zijn platformpje op, Rik wel, want dat is een man. Bamboeboeddha moet nog wel wat aan het Engels van zijn monniken doen. Taal leeft natuurlijk, maar met 'Don't woman on the place' om te waarschuwen dat ik bij bamboeboeddha uit de buurt moet blijven, gaan ze toch erg vrij met het Engels om.