[21-1-1997]

Foto: op de voorgrond wat hogere gebouwen van Brazzaville; in de verte Kinshasa (Zaïre).

De laatste 150 kilometer via Kinkala naar Brazzaville hebben ons de hele dag gekost. De weg, gedeeltelijk asfalt, maar zo slecht dat je hier liever geen asfalt zou hebben, is zo ontzettend slecht dat we ons tussen de middag afvragen of we het nog wel halen.
Het kost ook nog ruim een uur om van de rand van de stad naar de missiepost te komen vanwege het oponthoud bij twee politecontroles. Op een kruispunt was een werkend stoplicht (een stoplicht is een zeldzaamheid tot nu toe in Afrika, en dan ook nog een werkend exemplaar!), maar er was geen verkeer om daarop te reageren.

Meningen tijdens het eten

We gaan met een paar mensen richting centrum om wat te eten. De straten zijn onwezenlijk rustig; je ziet alleen bewapende bewakers op een stoel voor winkels en woningen.

Er lopen tijdens het eten nog een paar groepsleden langs die aanschuiven om wat te praten. Er volgt een uitgebreid gesprek over de spanningen en ergernissen in de groep. Het drankgebruik wordt als de grote boosdoener gezien en de vraag is hoe dat in Zaïre zal gaan. Omdat we nu door het zuiden van Zaïre gaan, bestaat de kans dat de route eenvoudiger wordt dan door het noorden: meer savanne, minder regenwoud. Voor diverse mensen is het avontuurlijke element een aantrekkelijk deel van de reis en zijn ze al wat teleurgesteld dat het nu toe vrij gemakkelijk is verlopen. Als er weinig avontuur is, staan de 'macho's' straks vooraan voor het weinige avontuur en komen anderen, die zich ook verheugen op avontuur, niet aan bod. Gebrek aan avontuur zou de macho's ook weer kunnen verleiden hun teleurstelling te verdrinken.

Overigens ging de pastis vandaag al in een vijf liter jerrycan langs. Het effect van alcohol op het gedrag van mensen kan je zo van uur tot uur scherp waarnemen.
Het alcoholgebruik komt deels uit verveling, de reis is nog steeds comfortabel, we hoeven niet af te zien, de auto hoeft niet uitgegraven, we stranden nog niet, dus nog steeds geen avontuur.
X blijft van mening dat als je het probleem maar in de groep gooit, de betrokkenen bij zichzelf te rade gaan en dan verandert het wel. Zij was in Benin ook degene die teleurgesteld was dat niet iedereen op Sinterklaasavond chocolademelk kwam drinken omdat men liever ging stappen.

[22-1-1997]

Toestand Zaïre

In Brazzaville moeten we via de reisorganisatie in Nederland nog route-informatie over Zaïre krijgen. Ook beslissen zij als wij in Brazzaville zijn, definitief over het al dan niet door Zaïre rijden.
Er blijken nog de nodige obstakels te zijn: Mobutu is bezig om zijn goed betaalde privé-leger klaar te maken om tegen de rebellen in het noordoosten op te treden. Hoe het officiële leger, dat al jaren niet tot slecht betaald wordt, daarop zal reageren, is onduidelijk. Het privé-leger van Mobutu is in Kinshasa, en daar moeten we hoe dan ook doorheen om Zaïre binnen te komen.
Verder schijnt de munteenheid (Zaïre) vernieuwd te zijn. Een briefje van 50.000 is vervangen door een nieuw briefje van 50 zaïre. Zwart oud geld is dus niets meer waard. In ’91 is hetzelfde gebeurd, en toen zijn in heel Zaïre, maar vooral ook in Kinshasa, ernstige rellen en plunderingen geweest. Om die reden heeft de reisorganisatie nog geen groen licht gegeven. Ze willen eerst nog nadere informatie inwinnen. Voor niet-helden en niet-avonturiers zoals Rik en ik zijn zulke verhalen niet bemoedigend.

Groepsbijeenkomst

De groep is niet echt een hechte familie. De kernploeg van de stappers gedraagt zich niet zoals iedereen dat wenst. Ze reageren op veel dingen erg negatief. Wij laten ze rustig in hun sop gaar koken, en hebben afgezien van de scheten en de boeren geen last van ze. Veel mensen vinden echter dat ze de sfeer verzieken met hun opmerkingen en negatieve houding.
Verder sluiten de chauffeurs A en B zich steeds meer af van de groep, A kan om niets chagrijnig reageren, en iedereen krijgt ook van hun een beetje genoeg.

A en B kaarten na de informatieoverdracht over de toestand in Zaïre de sfeer in de groep aan.
De discussie die daarna volgt, moet je eigenlijk meemaken. Iedereen ontaardt in het geven van voorbeelden. Drie van de ergste stappers zijn om zeven uur ’s avonds al aardig dronken. X komt niet verder dan wat geschreeuw en gescheld richting A. Y praat met dubbele tong en geeft aan dat wat hem betreft voor Zaïre alle neuzen één kant op staan, maar dat A snel geraakt is. Uit zijn mond klinkt dat wel grappig, want hij is zelf nogal labiel in zijn stemmingen en lichtgeraakt.
Na een poosje is de discussie uitgelopen in een vrij goedkope ruzie, waarbij drie meiden weglopen en ergens zitten te janken, de betreffende stappers weglopen, de vrouw van de ene stapper wegloopt en weer terugkomt, één van de meiden wegloopt en weer terugkomt, en de andere meiden na het janken uit eten gaan, en weer een ander stel wegloopt en niet meer terugkomt, omdat vrouwlief besloten heeft dat we klaar zijn.

Nadat de groep op deze manier uitgedund is, komt pas een zeer essentieel onderdeel naar voren. Een deel van de stappers houdt zich bij voorkeur niet aan de instructies van A en B. Zo is Y bij de politiepost in Brazzaville met fototoestel en al uit de truck gesprongen. De politie krijgt daar de pest over in, en laat ons vervolgens voor een of andere willekeurige tax betalen.
A en B zien het niet zitten om zoiets in Zaïre mee te maken. Daar draai je voor zoiets wat ze niet aanstaat de bak in, of ze trekken hun wapens. Kortom, individueel afwijkend en ongewenst gedrag bij controleposten is daar gevaarlijk. Hierin moet de groep dan eensluidend de instructies van A en B volgen.
Helaas zijn de drie die het betreft al weg als juist dit aan de orde komt. Het gevolg is dat we dus de volgende ochtend om negen uur een nieuwe bijeenkomst beleggen. Iemand van de groep roept zichzelf uit tot voorzitter, en doet dat nog heel aardig ook. De drie kernstappers zijn inmiddels nuchter en uitermate zwijgzaam, en geven toe dat aangepast gedrag in Zaïre toch wel nodig is.

Achteraf horen we dat mensen niet in slaap konden komen door het gesprek van de vorige avond. Wij vragen ons af of er soms iets aan ons mankeert. Geen van beiden zijn we van streek geraakt, integendeel, we vermaken ons wel met alle ongenuanceerde en zinloze opmerkingen die er gemaakt worden.
Grappig is wel dat ondanks dat er niets echt opgelost is in de discussie, de stemming in de groep wel weer beter is, maar ook dat zal maar tijdelijk zijn.

Groen licht

De dag na de eerste berichten van de reisorganisatie krijgen we alsnog groen licht van Nederland. In Kinshasa is de situatie rustig, en over het nieuwe geld zijn ook geen rellen of opstanden bekend. We gaan nu dus definitief.

[23-1-1997]

Met een paar mensen gaan we naar de stroomversnellingen en regelen daar een pirogue naar eilandje in de Congo rivier. We klauteren over grote stenen om een mooi uitzicht te krijgen op het geweld van de stroomversnellingen: veel planten die worden meegevoerd, hoog opspattende golven, enorme snelheid van het water, verschillende stroomsnelheden.

Helaas heeft ook hier de camera kuren vertoond. Dit is een van de weinige opnames waar wat op staat.

[23-1-1997]

Foto: in de buurt van de Congo rivier

We hebben ons enorm verbaasd in de gigantische Score supermarkt. Er is daar een ongelooflijke sortering paté en kazen; een vergelijkbaar assortiment in Nederland kennen we niet. Het zal wel bedoeld zijn voor de verkoop aan ambassadepersoneel die het kunnen declareren. Voorbeeld: een blik snoep van Quality Street voor fl 60, blikken ganzenleverpaté van fl 180, een mandje met marsepeinen fruit voor fl 28.