[17-5-2017]

Foto: onderweg naar Dobarsko zien we in de buurt van Banya een schreeuwarend en een zwartkopgors samen naast elkaar zitten.

In Bansko blijven we maar een nacht om daarna met een aantal stops onderweg door te gaan naar Velingrad. Een deel van het traject doen we met een smalspoortreintje dat de hoogteverschillen met grote lussen en tunnels door de bergen moet overwinnen. Gisteren zijn we erachter gekomen dat Vladimir en wij een verschillend reisschema in gedachten hebben. Wij gingen ervan uit dat we eerst naar Dobarsko en Belitsa gingen en in Avromovo op de trein zouden stappen, terwijl Vladimir niet beter weet dan dat we direct in Bansko op de trein stappen tot Velingrad. Bij de koffiestop pakken we alle kaarten en informatie erbij en bestuderen dan gedrieën de mogelijkheden en al snel komen we tot een mooi plan. Vanuit Bansko gaan we eerst met de auto naar Dobarsko, dan naar Belitsa en van daaruit kijken we even aan de hand van het treinschema waar Vladimir ons op de trein zet. Heel fijn dat als er iets niet klopt, je het zo simpel op kan lossen.

[17-5-2017]

Foto: fresco's in Dobarsko met o.a. de raket-hemelvaart.

We gaan naar Dobarsko om de kerk van St. Theodoor Tyro en St. Theodoor Stratelates te bekijken. Dat is een lange naam voor een piepklein kerkje. Het kerkje dat begin 17e eeuw gebouwd is, is zo klein omdat het onder de Ottomanen verboden was kerken te bouwen die groter waren dan een man op een paard. Ze namen daar wel ruime maten voor, want de kerk meet 8 bij 6 meter. Als we aankomen, staat de koster de heg te snoeien, maar als hij ons ziet, schiet hij snel zijn jasje aan om ons rond te leiden in zijn kerk. De kerk is van onder tot boven beschilderd met 460 fresco’s waarop volgens de koster opmerkelijk veel vrouwelijke heiligen staan. Een van de beroemdste fresco’s is die waarin de hemelvaart is uitgebeeld en Jezus in een soort raket lijkt op te stijgen. Dat de raket goed aangekomen is, kunnen we zien bij een fresco van het laatste oordeel waar Jezus vanuit zijn raket temidden van zondaars in geopende grafkisten de wederopstanding zit te regelen. De koster weet van alle fresco’s de heiligen bij naam en geeft daar een demonstratie van. We zijn wel blij dat hij ze niet alle 460 met ons doorneemt.

[17-5-2017]

Foto: toegang van het Dancing Bear Centre.

16 km buiten Belitsa ligt het Dancing Bear Centre, een opvangcentrum voor voormalige dansberen, in 2000 opgezet door een Engelse organisatie en 120.000 ha groot. Er worden momenteel 26 beren opgevangen, de meeste zijn dansberen, maar er zijn ook circusberen, beren uit dierentuinen en een beer die door de eigenaar van een hotel in een van de kamers werd gehouden ter vermaak van de gasten. Je verwacht dat in Bulgarije de standaard iets lager is dan bij ons, maar dat geldt voor dit centrum zeker niet. Alles is groot en goed opgezet. De beren hebben grote vrije ruimtes met aangelegde vijvers. Voor de rest hoeven ze de omgeving niet natuurlijk te maken; het centrum ligt op een beboste berghelling die een beer zelf ook uit zou zoeken. Een aantal van de binnenverblijven staat in verbinding met de ruimte van de dierenartsen. Voor sommige beren zijn wat kunstholen gemaakt, maar de meeste beren graven hier zelf hun hol om in winterrust te gaan. Het centrum is professioneel opgezet en ook de rondleiding zit goed in elkaar. Leuk om zo’n berenbos hier te zien en te zien dat de beren hier zo goed zitten.

[17-5-2017]

Foto: wachtkamer van het station in Belitsa.

Na het berenbos gaan we op zoek naar het station van Belitsa dat niet in Belitsa blijkt te liggen. Het stationnetje is piepklein en heeft een heuse stationschef met pet, spiegelei en fluit.

[17-5-2017]

Foto: medereizigers op het station van Belitsa.

Als we op de trein wachten worden we aangesproken door wat simpele zielen die bedelen om geld en eten en die ook met de trein mee gaan. Later horen we dat het zigeuners uit Velingrad zijn, die van sommige machinisten gratis mee mogen rijden. Wij moeten wel betalen, maar het is een uiterst gering bedrag voor een vrij lange reis.

[17-5-2017]

Foto: stationschef op het station van Avramovo.

De trein is een reguliere trein die op veel stationnetjes stopt om reizigers af te zetten of mee te nemen. Vooral het laatste stuk met de afdaling vanaf het hoogste station op 1.267 m tot aan Velingrad is spectaculair met prachtige uitzichten over diepe valleien en veel loops en tunnels.

[17-5-2017]

Foto: kindervermaak op de boulevard van Velingrad.

Velingrad is een spa-stad en vrijwel elk groot hotel heeft zijn eigen geneeskrachtige bronnenbad. Naast de boulevard met popcornkraampjes, draaimolentjes voor kinderen en frisdrankkraampjes is er een enorm park op een steile helling met leuke eekhoorntjes en een klein kapelletje.

[18-5-2017]

Foto: markt in Rakitovo.

Ook in Velingrad blijven we maar een nachtje. Via Rakitovo, Batak en de Beglika bossen gaan we naar Teshel. In Rakitovo rijden we een straatje in waar ze net een marktje aan het uitrollen zijn. Met veel moeite kunnen we net aan het eind van het straatje komen.
Onderweg kopen we bij een klein bakkertje brood. Ze hebben er veel lekker uitziende gevulde broodjes, maar wij hebben natuurlijk even tijd nodig om te horen wat alles is en te beslissen wat we zullen nemen. Daarmee vallen we ernstig uit de toon. In de tijd dat wij nadenken heeft de bakkersvrouw in haar eentje minstens 20 klanten geholpen, Ze kent al haar klanten, weet wat ze willen en waarschuwt een meisje dat ze op moet schieten, omdat ze anders te laat op school komt.

[18-5-2017]

Foto: slachtoffers uit 1876 in de kerk van Batak.

In Batak zijn in 1876 5000 mensen vermoord door de Ottomanen. In de kerk wordt informatie verstrekt over deze gruweldaden en worden schedels en botten getoond van de slachtoffers.

[18-5-2017]

Foto: een mini-reuzenrad in Devin.

Vanuit Teshel gaan we twee nachten naar de berenobservatiehut. We rijden naar Devin waar Dani ons met haar 4WD jeep oppikt om ons in een uur tijd naar boven te brengen richting berenhut. We rijden eerst in Devin zelf omhoog, maar slaan al gauw een soort verticale keienweg in waar de 4WD jeep zich doorheen bijt als was het een echte tank. Onderweg zien we een haas, een eekhoorn en spechten.

[18-5-2017]

Foto: de berenobservatiehut bij Devin.

We klimmen en klimmen met de 4WD jeep vanuit Devin en nadat we geparkeerd hebben, lopen we in een half uur naar boven naar de berenhut die uitkijkt over een glooiend grasveld omzoomd door bomen.

[18-5-2017]

Foto: een van de reeën bij de observatiehut; voor de beer was het te donker om te fotograferen.

Na korte tijd zien we in de observatiehut bij Devin de eerste ree; daarna gebeurt er een hele tijd niets, totdat er een ree van de andere kant verschijnt. Het mannetje dat al eerder geweest is, verschijnt opnieuw. Vanaf dat moment lijkt het alsof we naar een toneelstuk zitten te kijken. Na wat aarzelende stapjes daagt het vrouwtje het mannetje uit, die daarop met hoge bokkesprongen laat zien wat hij kan. Ze zitten elkaar achterna en de man graaft met zijn voorpoten in het gras en laat met zijn gewei kleine struikjes schudden. Na een poosje zijn ze op elkaar uitgekeken en het vrouwtje gaat verder met eten. Het mannetje gaat met zijn gewei een struik te lijf en het lijkt alsof hij met zijn voorpoten de struik aan het uitgraven is. Het arme kleine boompje zwiept naar alle kanten en de ree blijft maar tekeer gaan. Ook Dani heeft dit nog nooit gezien. Mogelijk wil hij het vel van zijn gewei afschuren en heeft daar de verkeerde boom voor gekozen. In het derde bedrijf komt een jong mannetje op die onmiddellijk de grotere man begint uit te dagen. Tot onze verbazing deinst onze stoere bomenvechter achteruit en het lijkt dat de jonge man zonder slag of stoot wint. Ze verdwijnen achter de bomen, dus voor even hebben we geen beeld. Even later zien we de jonge man hoog op de helling en onze Don Quichote komt toch als overwinnaar terug. Later arriveert een vierde ree, ook een volwassen man. Die heeft slechts een figuranten rol en mag waarschijnlijk meedoen omdat het een vriendje van de regisseur is.

Als het al aardig schemerig is, zien we plotseling de reeën wegrennen. Uit het bos komt een enorme bruine beer aangelopen. Hij komt even iets verder de wei op en blijft dan langs de rand van het bos rondscharrelen. Als het vrijwel donker is, schrikt de beer van iets en verdwijnt in het bos. Ook wij verlaten dan de hut en lopen met zaklantaarn terug door het stikdonkere berenbos naar de jeep.
Om 11 uur zijn we terug in het hotel waar het inmiddels koud geworden warme eten – de keuken sluit om 10 uur, dus toen is onze bestelling klaargezet – staat te wachten. Om 11 uur ‘s avonds smaakt koud warm eten ook erg lekker.

[18-5-2017]

Tussen de bezoeken aan de berenhut door bezoeken we vanuit Teshel de beroemde Trigrad kloof. De kloof is over een stuk van enkele kilometers uiterst nauw en adembenemend mooi.
Onder vogelaars is de kloof beroemd vanwege de rotskruiper. Overal op internet hebben we hetzelfde plaatje van de rotskruiper gezien en we begrijpen nu waarom. De rotskruiper had tot dit jaar zijn nestje zo’n vijf meter boven de weg vlak voor de ingang naar een tunnel. Alle vogelaars wisten dat en het was dus een kwestie van even stoppen voor een foto van het mooie kleine vogeltje. Kennelijk vond rotskruiper het tijd om naar een andere woning om te zien, want dit jaar zit hij er niet meer. Vladimir zoekt wel naar andere rotskruipers, maar we vinden er geen. Geeft niets, want de rest van de omgeving is ook zonder rotskruiper mooi genoeg.

In de kloof is ook een grot met een groot ondergronds meer. We plannen om daar naar toe te gaan, maar aangezien daar busladingen toeristen op af komen, besluiten we de grot te laten voor wat het is en gaan we naar een andere kloof, de Yagodina kloof die veel rustiger en ook ongelofelijk mooi is, met hoog opgaande rotswanden waar voor je gevoel de auto maar net tussendoor kan.

[19-5-2017]

Foto: Vladimir en de chauffeur bij de jeep in Yagodina.

Ook de tweede avond in Teshel gaan we voor de beren. We vertrekken nu vanuit Yagodina naar een andere hut en met een grotere jeep omdat er nog een Zwitsers echtpaar meegaat.

[19-5-2017]

Foto: een van de beren bij Yagodina bij de ton met maïs. Kwalitatief een slechte foto omdat het donker was en het raam dicht moest blijven en flitsen uiteraard uit den boze is.

Ook de tweede avond in Teshel gaan we voor de beren. We vertrekken nu vanuit Yagodina naar een andere hut en met een grotere jeep omdat er nog een Zwitsers echtpaar meegaat. Probleem is dat de Zwitsers Frans spreken, de berengids uitsluitend Bulgaars spreekt en Vladimir Engels spreekt. Ons Frans blijkt te lang ongebruikt en diep weggezonken te zijn. Later blijkt dat de vrouw redelijk Duits spreekt en daar behelpen we ons mee.
We gaan vandaag later, omdat de beren hier doorgaans later komen. Na de jeeprit hoeven we nu maar een klein stukje te lopen en onderweg zien we op het pad overal verse pootafdrukken van de beren. We kijken uit over een veld en op het veld ligt een ton met gaatjes en in de ton zit maïs die er langzaam uitrolt als de ton draait. Dat vinden de beren lekker, dus daarom is de kans op beren hier groot. Om aan te tonen dat beren zich niets laten zeggen komt de eerste beer een half uur eerder dan de beer van gisteren. De beer eet lekker van de maïs en kijkt geregeld om zich heen. Opeens rent hij geschrokken weg het bos in. We wachten af wat er gebeurt en zien dan een kleinere beer vlak langs de hut uit het bos komen.
De Zwitser die gewaarschuwd is dat hij de eerste vijf à tien minuten stil moet blijven zitten en vooral niets moet doen, probeert onmiddellijk – terwijl het al aardig schemerig is – met zijn telefoon de beer te fotograferen. Het fel verlichte schermpje geeft oorverdovend veel licht en de geschrokken beer weet niet hoe snel hij weer het bos in moet rennen. De berengids probeert nog uit alle macht de man te stoppen, maar het komt niet over. Pas als ik in uiterst incorrect Frans zeg ‘Fermé la lumière’ (sluit het licht), begrijpen ze waarom de beer zo geschrokken is. Bij de eerste beer heb ik al aan de Zwitserse vrouw uitgelegd dat het niet zo’n goed idee is om de flitser te gebruiken om de beer te fotograferen.

We zien nog meer beren die we ook in het donker kunnen zien omdat er een lamp is. De lamp is al vroeg aan, maar dat zie je niet omdat hij maar heel zwak schijnt. Pas als het helemaal donker is, zie je dat er een plek op de wei lichter is dan de omgeving. Komt er een beer, dan draait de gids heel langzaam het licht op, zodat de beer niet schrikt en denkt dat een wolk voor de maan verdwenen is. Het licht geeft ook de indruk van vaag maanlicht, maar met een lichtsterke kijker kan je de beer goed zien.

Om 10 uur besluiten we nog een kwartiertje te blijven, maar dan komt de kleine beer die eerder zo schrok van de telefoon terug en gaat op zijn gemak liggen om lekker van de maïs te eten. De gids zegt dat hij dat zo de hele nacht vol kan houden. Natuurlijk willen we de beer eigenlijk niet storen, maar als de gids ons verzekert dat hij met 20 minuten weer terug is, doen we voorzichtig het raampje van de hut open. De beer staat op, kijkt en loopt dan het bos in. Wij verlaten de hut en lopen opnieuw in het stikdonker terug naar de jeep. Tegen half twaalf zijn we uitermate tevreden weer thuis. Vandaag hebben we maar iets gegeten voor we naar de beren gaan.