[10-9-2013]

Het ontbijt is bijzonder vandaag. We moeten naar buiten naar het restaurant in een ander gebouw. Daar treffen we grote gedekte tafels, dus we schuiven aan een van de tafels aan. Aan een andere, grotere tafel zit een grote groep met buitenlandse en Azerbeidzjaanse zakenmensen. Wij krijgen een pot thee met twee glazen en even later vier schoteltjes met boter, feta-achtige kaas, honing en een soort ingedikte, zoete melk met brokken en een grote schaal brood. De andere tafel krijgt gekookte eitjes, wij niet. Ook koffie lukt vandaag niet.

In Quba gaan we eerst naar het genocide museum. Dat wil zeggen, we gaan naar een dijk gevormd door een massagraf. Het is een stevige aarden wal waaruit aan alle kanten schedels, botten, onderkaken en stukken bot steken. De wal is zo hoog, dat je met een trap naar boven moet om bovenaan de rand van het massagraf te komen. De slachtoffers zijn allemaal ten tijde van de eerste onafhankelijkheid (1918) voornamelijk door Armeniërs vermoord. De Armeniërs verklaarden zich wel onafhankelijk, maar werkten uit eigenbelang samen met de Russen. Het gevolg was zo'n 60.000 doden in Azerbeidzjan, waarvan zo'n 16.000 rondom Quba. De meeste slachtoffers waren vrouwen, kinderen en oude mensen die niet in staat waren de bergen in te vluchten. Onze gids vertelt dat de Azeri bij de opgravingen internationale experts uit de hele wereld aangetrokken hebben om het verhaal wereldkundig te maken en zo te voorkomen dat het uitsluitend een in Azerbeidzjan gekende geschiedenis is. Het museum kunnen we niet zien. Dat is nieuw en gaat pas over twee weken open. We verwachten dat de president dan wel komt, want die heeft 1 miljoen minats ter beschikking gesteld.

Tussen de Azeri (inwoners van Azerbeidzjan) en de Armeniërs komt het vast nooit meer goed. Allereerst is er de omstreden enclave Nagorno-Karabakh, die zowel Armenië als Azerbeidzjan claimen. Na een staakt het vuren in 1994 zijn de grenzen vastgesteld en tolereert Azerbeidzjan tandenknarsend dat Armenië het tot zijn grondgebied rekent. Een ander gebied is in 1924 door de Russen aan de Armeniërs gegeven. Het is een strook die dwars door Azerbeidzjan snijdt en ervoor zorgt dat een gedeelte van Azerbeidzjan (Naxcivan) helemaal geïsoleerd is van de rest van het land. Ook het mooie Sevanmeer dat vroeger deels in Armenië en deels in Azerbeidzjan lag, is nu door de Russen aan Armenië toebedeeld. Tussen beide landen zijn onderhandelingen gevoerd met de belofte van teruggave van het land aan Azerbeidzjan en een olie- en gasleiding naar Europa via Armenië. Die onderhandelingen waren vergevorderd, maar werden volledig getorpedeerd door de Russen, die via een infiltrant de premier en twee ministers van Armenië in het parlement lieten doodschieten. Azeri hebben een hekel aan Armeniërs, maar beseffen terdege dat Rusland de kwade genius is

[10-9-2013]

Foto: uitzicht over de wijk.

We bezoeken in Quba ook de de Joodse wijk, Kranaya Sloboda, waar zo'n 5000 Joden wonen. Het zijn Joden die in de 17e eeuw uit Iran gevlucht zijn vanwege de vervolging door de moslims. De koning van Quba heeft ze toen ruimhartig asiel verleend en het is nu een rijke gemeenschap met twee eigen scholen, drie synagogen en zonder uitzondering goed onderhouden grote huizen.

[10-9-2013]

Onderweg naar Bakoe stoppen we bij de vijf vingerberg, Besh Barmaq Dag, waar spannende legendes over bestaan en waar je als je van de goede kant kijkt en een beetje goede wil toont, vijf vingers aan de bijzondere rots op de top kan zien. Volgens een van de legendes ligt een zoon van de profeet (hij heette ongeveer Groeg en leefde in de tijd van Mohammed) op de berg begraven. Vanuit zijn graf regelt hij nog veel goede zaken voor de aardse bewoners. Wil je iets geregeld hebben (bijv. genezing van een zieke), bid je bij het graf van Groeg. Als de zieke inderdaad geneest, draagt die een levend offer (schaap, lam, kip) de berg op (4,5 km klimmen) om het aan Groeg aan te bieden als dank. Voor wat hoort wat per slot. Wij vragen ons af hoe een herstellende patiënt met een schaap in zijn armen de berg op moet komen, maar de familie mag helpen, als je zelf ook maar het offer vasthoudt.
Een tweede legende is nog onwaarschijnlijker en gaat over een boze moeder die ziek is en drie zonen heeft. Ze stuurt haar middelste zoon op pad voor medicijnen. De arme jongen komt om tijdens zijn zoektocht en komt dus niet meer thuis. De moeder nog steeds ziek, stuurt nu haar oudste zoon. In de tussentijd spreekt de moeder slechts kwade woorden over de middelste zoon. Als dat de oudste zoon ter ore komt, krijgt hij het aan zijn hart en zakt ter plekke dood neer. Die komt dus ook niet meer thuis. De moeder gaat dood, blijft over de jongste zoon. Die zit op de top van de berg en geeft iedereen wijze raad, tot ook hij doodgaat en daar begraven wordt en kennelijk ook vanuit het graf nog goede invloed heeft. Onze gids gaat als goed moslim voor de eerste versie. Zoals je van ons zult verwachten, vinden wij allebei de versies leuk om te horen, maar geen van beide erg geloofwaardig.