Vijftiende rondzendbrief Peking - St Petersburg 2007

[verzonden op 2-10-2007 vanuit St. Petersburg]

Zo, 'bestemming bereikt' zou Tom-Tom zeggen. Sinds een paar dagen zijn we in St. Petersburg, de eindbestemming van onze reis. Het laatste verslag had ik uit Moskou verstuurd. Nu stuur ik jullie de allerlaatste mail, want morgen vliegen we weer terug naar huis.

Rode Plein

In de 3,5 dag Moskou doen we heel veel, veel meer dan in de mail past. Ik zal dus moeten gaan kiezen.
Natuurlijk bezoeken we het Kremlin en het Rode Plein. In het Kremlin is veel te zien aan kerken en gebouwen, maar er is ook veel niet te zien. Zodra je ook maar iets te dicht in de buurt van een regeringsgebouw komt, word je onmiddellijk letterlijk door de politie teruggefloten. Bovendien is een aantal musea vanwege restauratie gesloten. In de dingen waar je wel in mag zijn overal grote stromen toeristen en je hoort alle vreemde talen door elkaar.

Op het Rode Plein.

Muziek

Met Sacha en andere groepsleden gaan we op pad naar een boekingskiosk om kaartjes voor circus, ballet en klassieke muziek te kopen. Tevergeefs, alles is uitverkocht. We gaan samen nog door naar de Tsjaikovski zaal. Daar hebben ze nog wel aanbod. We kopen voor dezelfde avond twee kaartjes voor een concert (piano en viool) in de kleine zaal van het conservatorium. Althans dat dachten we. Als we later nog meer posters bekijken en opnieuw op onze kaartjes kijken, lijkt het alsof we kaartjes hebben voor de grote zaal van het conservatorium. Daar treedt een koor op. Op zich ook goed, ware het niet dat geen van de componisten op het lijstje Rik iets zegt. We gaan opnieuw naar de kassa en leggen in gebarentaal uit wat er mis is. De dame is zeer behulpzaam en ruilt onze kaartjes om voor de goede. Als we later gaan kijken waar we 's avonds moeten zijn, loodst de portier ons gelijk naar binnen. Er is nu ook een concert, een gratis orgelconcert en we zijn van harte welkom. In de zaal zit een artistieke man fanatiek aantekeningen te maken. Dat moet de docent zijn van Sofia die achter het orgel zit. Bij het conservatorium kopen we nog kaartjes voor een concert in de grote zaal op dinsdag met uitsluitend Russische componisten: Stravinsky, Prokofiev en Borodin.
Alle drie de concerten zijn prachtig en van hoog niveau qua uitvoering. De grote zaal en de hal ervoor zijn schitterend en in de stijl van ons concertgebouw. Grappig is dat de uitvoerenden bloemen krijgen uitgereikt vanuit het publiek en geen standaard officiële boeketten. Ook gaat niemand staan bij het applaus, terwijl ze wel erg enthousiast zijn.

Tolstoj

Laatste wat ik over Moskou ga vertellen is ons bezoek aan het Tolstoj huis. Tolstoj (schrijver) was een rijke graaf en dat is ook goed te zien aan zijn huis. In een enorm groot houten huis leefden de Tolstojs en hun kinderen. Ze hadden er 13 waarvan een aantal al vroeg weer overleden is. Het huis heeft nog heel veel originele spullen zoals het servies, meubels, het hobbelpaard van de kinderen en het bureau met schrijfspullen van Tolstoj.
Op de bovenetage is een enorme hal waar het echtpaar zijn gasten ontving en feestavonden organiseerde. Tolstoj vond muziek de ultieme vorm van kunst en ontving veel musici die dan op de grote vleugel speelden. Op de gastenlijst staan namen als Scriabin, Rachmaninov en Rimsky Korsakov. Natuurlijk kwamen er ook andere schrijvers: Tsjechov en Gorki staan op de gastenlijst.
Een minder gelukkige gast ligt onder de vleugel: een grote bruine beer geschoten tijdens een jachtpartij. Om zijn vel zit een rood stoffen randje, waarschijnlijk aan hem vastgenaaid door Sofia, de vrouw van Tolstoj, die erg handig was met naald en draad. Tussen haakjes: in St. Petersburg zien we in een winkel zo'n berenvel voor ongeveer 1600 euro te koop.
Behalve schrijver was Tolstoj ook een vakkundig schoenmaker. Zijn werkplaats (met schoenen) zien we ook. Daarin staat ook zijn fiets, fietsen deed hij graag. Om het huishouden soepel te laten lopen, had de familie tien man personeel in dienst. Dat is nog eens wat anders dan een opa die je wekelijks afranselt zoals Gorki had.

Novgorod

Onze tijd in Moskou is veel te kort, maar na 3,5 dag vertrekken we om 6 uur 's morgens toch richting Novgorod (niet te verwarren met Nishny Novgorod. De Novgorod waar we nu zijn heet voluit Veliky Novgorod) 600 km verderop. Het weer is al sinds Suzdal prachtig. Onderweg zien we veel bos in herfstkleuren, extra mooi door de zon.

Novgorod: kremlin vanaf de oude marktplaats.

In Novgorod gaan we met gids het Kremlin en de oude stad bekijken. De gids weet erg veel en kan goed vertellen. Novgorod (letterlijk ' nieuwe stad') is de oudste stad van Rusland. In 862 heeft de Slavische bevolking een sterke Viking omarmd om hun stad te beschermen. Hij is met een Slavische schone getrouwd en later de baas geworden. Omdat de Viking met de roeiboot kwam en dus 'roeier' heette, in zijn taal 'ruska' o.i.d. werd daarmee zijn staat van de naam 'Russia' voorzien. Het originele Kremlin stamt uit de 9e eeuw, maar wat we nu zien is het 14e eeuwse stenen Kremlin. Ook de Sofiakathedraal heet de oudste kathedraal van Rusland te zijn. In de kerk hangt een beroemd icoon van de maagd van Znaneniyal (gebaar). In 1070 dreigde Suzdal de stad aan te vallen. De aartsbisschop bad wat hij kon, maar het mocht niet baten. De Suzdalers kwamen. De nacht voordat de Suzdalers aanvielen, had de bisschop een visioen waarin de maagd de stad redde. Hij plaatste het icoon op de stadswallen. De onverschrokken Suzdalers zetten de aanval in en een pijl trof het oog van de maagd. Ze draaide zich om naar de stad en in haar ogen verschenen tranen. Direct daarop werd het aardedonker. De Suzdalers raakten ernstig in verwarring, vielen elkaar aan en sloegen op de vlucht. De Novgoroders gingen ze achterna en (zoals te verwachten viel) overwonnen ze. Sindsdien heeft de maagd een ereplaats in de kerk. Ze hangt nu achter glas en inderdaad haar linkeroog is gehavend. Maar ja, wat kan er niet gebeuren in een kleine 1000 jaar?

In heel Rusland hebben we al veel houten huizen gezien. In Novgorod is een houten architectuur museum, daar willen we wel naar toe. Het is een openluchtmuseum waar kerken, plattelandshuizen en voorraadschuren uit diverse streken weer opgebouwd zijn. De oudste kerken dateren uit de 16e eeuw. Een aantal van de huizen zijn ingericht in 19e eeuwse stijl. Overal zien we de keuken met enorme houtoven en bovenop de oven steevast het bed. In de stallen ligt vers hooi en staan de karren en arresleeën. Als laatste bekijken we de volledig houten windmolen. Het museum is erg mooi gelegen: buiten de stad in een bos dat nu in herfstkleuren is en aan een meer.

St. Petersburg

Vrijdag 28 september stappen we voor de laatste keer in de truck voor het traject Novgorod - St Peterburg. Bij aankomst hebben we dan in totaal 12.387 km afgelegd tussen Beijing en St. Petersburg. St. Petersburg is een relatief jonge stad, een 'baby' zoals onze gids in Novgorod zei. De baby werd geboren in 1703 toen Peter de Grote het Peter en Paul fort aan de moerassige delta van de Neva rivier stichtte. Hij maakte van St P. de hoofdstad en wilde dat de stad de poort naar Europa werd. Europese architecten werden uitgenodigd en Peter de Grote gebood dat er alleen stenen gebouwen in de stad mochten staan. Aangezien stenen schaars waren, moest ieder schip dat de stad aandeed een lading stenen betalen en in de rest van Rusland werd bouwen met stenen verboden. De stad trok veel artiesten en veel beroemdheden van naam hebben hier gewoond: Poesjkin, Tsjaikovski, Dostojevski. Ook recent valt nog een naam te noemen: Poetin is hier geboren en is afgestudeerd aan de universiteit.

Mariinski theater

Er valt hier weer veel meer te doen dan in onze dagen past, en we doen ook meer dan in de mail kan. Wat we jullie zeker gaan vertellen, is ons bezoek aan de opera in het Mariinski theater. Op de dag van aankomst gaan we gelijk op pad om daar kaartjes voor te regelen. In het (gigantisch grote) hotel staat op het bord met al hun diensten het 'servicebureau' genoemd dat dergelijke kaarten kan regelen. Navraag bij diverse loketten en de receptie waar ze geen Engels spreken, levert niets op. Het servicebureau bestaat niet. Met de metro gaan we naar het theater. Onderweg van metro naar theater komen we een winkelpand tegen met affiches van alle mogelijke voorstellingen en een uithangbord met 'theaterkassa'. Het Russische uitbureau. We stappen naar binnen. Ook hier spreekt de dame achter het loket alleen Russisch. We wijzen aan 'Figaro' en ze kijkt in haar systeem. Dat is uitverkocht. We gaan door met de tweede keuze: Eugen Onegin. We hebben geluk, daar zijn nog een paar plaatsen voor. Op onze vraag wat het kost, schrijft ze op: 2 * 1400 + ?. Dat is een lastige prijs. De tweemaal 1400 roebel (2 * 42 euro) snappen we. We wijzen naar '?' en halen onze schouders op. Nu schrijft ze op: 2 * 1400 = 2800 * 2 = 5600. We hebben al gehoord dat ze aparte kaarten voor Russen en buitenlanders hebben en dat je goed op moet letten als je je kaartje koopt. Straatverkopers lichten je graag op; je moet dus altijd naar een officieel verkooppunt. We veronderstellen dat de laatste * 2 de buitenlandtoeslag is. 5600 roebel (168 euro) voor een avondje uit vinden we teveel. We proberen aan te duiden dat we goedkopere plaatsen willen, maar in gebarentaal dringen we niet door. Ons taalgidsje biedt uitkomst. We wurmen het boekje door het kleine raampje naar binnen en wijzen de zin uit het hoofdstukje 'winkelen' aan: 'Heeft u ook iets goedkopers?'. Ze gebaart wat we dan wel willen betalen en stelt voor samen 2800 roebel voor. Daar gaan we mee accoord. We kunnen niet zien waar we nu komen te zitten, maar vragen lukt ook niet. We zien het wel. De dame wil eerst geld zien en laat vervolgens een serie kaarten uit haar apparaat rollen, scheurt daar de helft weer van af en niet er andere aan. De datum en voorstelling kloppen en we lopen als tevreden klanten weg. We kijken op de kaartjes waar we nu zitten en tot onze verbazing hebben we dezelfde plaatsen die net nog tweemaal zo duur waren. Zouden we verkeerde kaarten hebben? We twijfelen wel, maar ze kan echt niet gedacht hebben dat we Russen waren.

De volgende dag laten we Alicia, onze Petersburgse gids voor de stadstour onze kaarten zien. Zij stelt ons gerust, onze kaarten zijn prima en niemand zal ons ook maar iets vragen of problemen maken. Volgens haar hebben we erg veel geluk gehad dat we nog kaarten konden krijgen en hebben we erg goed onderhandeld. Onze 1400 roebel p.p. is echt wel de minimumprijs voor buitenlanders. Alhoewel we ons niet bewust zijn geweest van goed onderhandelen, zijn we toch wel erg tevreden.

Vol zelfvertrouwen stappen we het theater binnen. Voor de zekerheid hebben we afgesproken niet tegen elkaar te praten en niet te vragen waar we moeten zijn. We lopen als normale vaste bezoekers mee in de stroom. We komen niet ver. De controledame schudt nee en zegt dat we naar de kassa moeten. Daar vertellen ze doodleuk dat we wel binnen mogen, maar dat we dan nog wel even 4200 roebel (126 euro) bij moeten betalen. We leggen uit dat dat niet kan. We hebben onze kaarten gisteren bij een officieel ticketbureau gekocht. Ze stuurt ons door naar de administratie. De dame daar luistert nergens naar. Regels zijn regels: 4200 bijbetalen, met onze verkeerde kaarten laat ze ons niet binnen. Ze stuurt ons opnieuw naar de kassa. We pakken nu de andere kassa. Die gaat bellen. De administratiedame staat dreigend achter ons. Onze versie van het verhaal wil ze niet horen, terugbetalen doet ze absoluut niet. Bijbetalen of wegwezen. Aangezien we geen 210 euro gaan betalen en zeker niet op deze manier, blijft er niets anders over dan maar weg te gaan.
Buiten de kaartjes nog proberen te verkopen heeft weinig zin, de voorstelling begint al zowat en er staan meer beroepsmatige verkopers. Er komt direct een klein, rond, oud mevrouwtje op ons af, ze haalt de 1.40 nog niet. We laten de prijs op het kaartje zien, maar nee dat kan ze echt niet betalen. Op hetzelfde moment komen we allebei tot de conclusie dat we haar net zo goed het kaartje kunnen geven. Ik gebaar of ze graag wil; ze knikt. We geven haar een kaartje en weg is ze. Waarschijnlijk heeft ze al van heel veel opera's genoten op verkeerde buitenlanderkaartjes. We zijn wel blij dat er nu tenminste nog iemand van ons kaartje geniet. We gaan maar terug naar huis, en hebben een lekkere lange avond, dat wel.

Mocht iemand geïnteresseerd zijn in een cursus 'Hoe smijt je geld over de balk?', meld je dan bij ons aan. De prijs bedraagt 1000 roebel + een nader te bepalen toeslag.

Musea

Hermitage met Alexander zuil.

Gelukkig zijn alle andere dingen die we doen wel geslaagd. De eerste dag maken met een gids een citytour en 's middags leidt ze ons rond in de Hermitage. De Hermitage beslaat vijf met elkaar verbonden gebouwen en omvat zes verschillende tentoonstellingen. EEN rondgang is 10 km lopen. Twee uur lang hollen we in sneltreinvaart achter Alicia aan door het museum. We hebben dan (een gedeelte van?) een van de tentoonstellingen gezien. Alles zien in een bezoek is absoluut onmogelijk.

Het arctisch en antarctisch museum is een stuk overzichtelijker en een heel stuk rustiger. Bij binnenkomst worden we hartelijk ontvangen. Als we vertellen dat we uit Nederland komen, worden we meteen meegetroond naar de zaal waar wrakstukken van het schip van Willem Barentsz, zijn foto en wat privé spullen van hem zijn. We krijgen een privé rondleiding (in gebroken Engels), waarbij de gids ons vertelt over alle expedities naar de Noordpool, de reddingsacties, zijn zuster die getrouwd is met een Nederlander en in Amsterdam woont en de 51 poolexpedities van de directeur van het museum. En omdat ik zeg dat ik parttime student ben, wat echt waar is, krijg ik ook nog 50% korting op de toegang. De dame van de kaartverkoop kijkt daar erg zuinig bij, maar als we het museumboek kopen, is alles weer goed.

Magnetron restaurant

Een van de dagen eten we in een restaurant dat luistert naar de naam 'Frikandeli'. Ze hebben er een keur aan gerechten op plaatjes en in bakken, zodat je aan kan wijzen wat je wilt en dan ook weet wat je krijgt. Toch lukt het mij om i.p.v. broccoli en aardappelgratin, broccoli en bloemkool te bestellen. Maar goed, wat extra groente kan geen kwaad. Mocht het eten in de bakken teveel afgekoeld zijn, dan kan je het zelf nog even oppiepen in een van de magnetrons die in het restaurant staan.

Laatste dingen

Wat doen we verder nog? We bezoeken de kerk van de Verlosser op het Verspilde Bloed. De merkwaardige naam dankt de kerk aan het feit dat hij gebouwd is op de plek waar in 1881 Alexander II vermoord is. Van buiten lijkt de kerk op de St. Basil in Moskou. Van binnen bestaat de kerk uit marmer en 7000 m² mozaïeken van steentjes van minder dan 1 cm². De mozaïeken zijn zo mooi en zo gedetailleerd dat je alle schakeltjes van de ketting van een wierookvat kan zien.
Maandag maken we een uitstapje naar een paleis 25 km buiten de stad. Op dezelfde dag gaan we om 5 uur naar een concert in de Sjostakowitsj zaal. Het concert stond aangekondigd als gratis, maar dat is niet zo. De toegang bedraagt maar liefst 90 eurocent! Daarvoor presenteren ze een programma van circa 5,5 uur. Dat we het concert eerder verlaten, heeft een praktische oorzaak: de lunch is erbij ingeschoten. Als er om kwart over acht dan een werk uit 2001 komt, is dat voldoende om je te realiseren dat het etenstijd is. Zo'n prachtig concert voor 30 roebel is wel een mooie compensatie voor de mislukte opera van 1400.

Vandaag hebben we nog een laatste dag hier, waarin we nog veel willen doen. Of alles lukt weten we niet, want om 7 uur begint een pianorecital (Schubert sonates) met een pianiste (Elisabeth Leonskaja) die volgens Rik in de serie meesterpianisten hoort. We hebben onszelf getrakteerd op de duurste kaarten van 7,5 euro.

Het allerlaatste verhaal ga ik jullie vertellen over ons hotel. We zitten in een groot hotel met een enorme ontbijtzaal waar het druk is. Er loopt dus veel personeel rond. Een ober komt naar onze tafel met een bordje met daarop een linnen servet. Bij onze tafel slaat hij discreet het servet terug. Onder het servet ligt een potje kaviaar en op een briefje staat: '10 euro, 300 roebel'. De ober klust in werktijd bij! Kennelijk zien Japanners er minder kapitaalkrachtig uit. Die krijgen het potje de volgende dag even discreet aangeboden maar wel voor 200 roebel.Woensdag vertrekken we en vliegen we in een paar uurtjes via Kopenhagen weer naar huis. Iedereen bedankt voor alle mailtjes terug en het geduld met onze (veel te lange) mails.