Negende rondzendbrief Zuid Amerika 2006

[verzonden op 30-9-2006 vanuit Cuzco, Peru]

De laatste mail hebben we gestuurd vanuit Cusco, net terug van Manu. Inmiddels zijn we toe aan onze laatste avond in Cusco. Morgen vertrekken we met de bus naar Arequipa.

Nog even Manu

Voor ik over Cusco vertel eerst nog even het spannende avontuur van Manu. In Manu varen we veel met de boot, maar we maken ook veel wandelingen. Bij die wandelingen zie je veel: planten, apen, vlinders, vogels en insekten. Soms zie je dingen echter niet, en daarover gaat dit verhaal. We lopen op een smal bospad, de gids (Tina) voorop, daarachter ik en daarachter Rik. Op het moment dat ik over een boomstammetje stap, en mijn voet neer wil zetten, zie ik op 10 cm van mijn voet een slang. De slang, geschrokken van ons, richt zijn kop op.
Ik geef eerst een gil, en roep daarna: Rik sta stil, een slang. Zelf schuifel ik voorzichtig achteruit. De slang denkt gelukkig hetzelfde als ik, en schuifelt ook achteruit. Intussen is Tina teruggelopen, en zegt meteen dat het geen giftige slang is.
Als je het verhaal samenvat is er dus eigenlijk niets gebeurd, maar toch vonden wij het een spannend avontuur!

Cusco

De Virgen de la Merced in Cusco.

Dan nu onze dagen in Cusco. Rondom Cusco (hoofdstad van het Incarijk) zijn talloze prachtige ruïnes, waarvan we erg graag een aantal willen bezoeken. Verder is Cusco zelf een leuke stad om te bekijken, en zijn er prachtige musea. De zondag na terugkomst uit Manu gebruiken we als rommeldagje: was wegbrengen en uitzoeken wat we de komende dagen in Cusco kunnen en willen doen. Aan reisbureaus geen gebrek, om de winkel vind je in het centrum een reisagentschap.
We lopen er wat af tot we genoeg informatie over prijzen en mogelijkheden verzameld hebben, en gaan dan puzzelen bij wie we wat voor wanneer en voor hoeveel geld gaan boeken. Ons programma is kort samengevat als volgt:
Maandag: halve dag (middag) met grote bus naar plaatsen dichtbij Cusco;
Dinsdag: Hele dag met privé vervoer naar Moray (soort amfitheater);
Woensdag: samen dagje stad;
Donderdag: Hele dag lopend circuito San Sebastian;
Vrijdag: Hele dag met privé vervoer naar Tipon;
Zaterdag weg uit Cusco.

Alle tours behalve circuito San Sebastian willen we gaan boeken bij het kantoor van Fabian, die niet de allergoedkoopste was, maar zo´n gezellige man dat we wel met hem op stap willen. We besluiten te vragen of hij ook het circuito San Sebastian kan regelen, dan kunnen we voor het totaalpakket wel een aardige prijs bedingen.
Het kantoor is open, maar Fabian is nergens te bekennen. Er is wel een mevrouw, die vertelt ons dat het circuito San Sebastian (CSS) helemaal niet te lopen valt, dat is veel te ver. Verder kan zij ook geen prijs noemen, dat kan alleen Fabian. Fabian is om een uur of 6, half 7 weer terug, of we dan nog even langs willen komen. Vooruit dan maar.
Ondertussen gaan we terug naar de man van CSS om te vragen hoe het zit met wel of niet naar SS kunnen lopen, en nogmaals te informeren naar de prijs, want in verhouding tot de andere uitstapjes is dit wel erg duur.
Hij houdt vol dat we kunnen lopen, maar om ons een plezier te doen, doet hij de taxi heen en weer er gratis bij. En de prijs? Tja, het zijn studenten die de excursies doen, en die hebben nu eenmaal geld nodig.
Kennelijk vond hij ons er kapitaalkrachtig uitzien, want als we het te duur vinden, mogen we zelf een prijs noemen. Ik bied ongeveer de helft van wat hij wil hebben. Nu gebeurt iets vreemds. In plaats van te sputteren dat dat belachelijk is, vindt hij het meteen goed. Dat betekent dat er iets niet klopt. Of hij heeft ons de eerste keer opgelicht, of als we nu accoord gaan met de prijs worden we met de inhoud van de tour opgelicht. Hem vertrouwen we niet meer.

Om kwart over 6 gaan we opnieuw op zoek naar Fabian, maar geen Fabian, om 7 uur proberen we opnieuw. Geen Fabian, en Fabian komt ook niet meer vandaag. We verdenken hem ervan dat hij met zijn vrienden in de kroeg zit. Maar ze hebben ook goed nieuws. Morgenochtend om 8 uur is Fabian present. We besluiten Fabian nog een laatste kans te geven, en morgen terug te komen.

Op maandag gaan we om kwart voor 9 ( we kennen de Peruanen een beetje) op zoek naar Fabian. Opnieuw treffen we dezelfde mevrouw die wel tours wil boeken, maar geen prijzen weet. Als we weg willen gaan, gaat ze bellen met Fabian. Hij is er met 5 minuten. 5 minuten duren hier minstens een kwartier. We blijven tot kwart over 9 wachten, maar dan zijn Fabian´s kansen verkeken, er zijn genoeg andere bureaus, we gaan nu weg.

We stappen nu binnen bij de bijna buurvrouw van Fabian, die het hele pakket tegen een lagere prijs aanbiedt, dan we bij Fabian verwacht hadden. Binnen de korste keren is alles geregeld en betaald. Als we bij haar de winkel uitstappen en weglopen worden we door iemand geroepen. Raadt eens wie? Inderdaad, het is Fabian die ons uitbundig begroet. Beleefd leggen we hem uit dat hij te laat is, en dat we net geboekt hebben. Dat vindt hij toch jammer. Maar hij draagt zijn verlies als een man, en met een vriendelijke handdruk nemen we afscheid.

Op stap met de Lada

Is het boeken al een kwestie van geduld, de uitvoering vraagt ook nog wat improvisatievermogen. De tour van maandag met de grote bus verloopt gladjes. Als echte toeristen sjokken we met een groep van 34 man langs de bezienswaardigheden.

Dinsdag wachten we in het hotel tot we om 8 uur opgehaald worden. Om 10 over 8 is er nog niemand, en vragen we het hotel te bellen naar het mobiele nummer van Maria van Promotours (de reisagent). Bij alle tours die we boeken vragen we standaard telefoonnummers omdat vaak blijkt dat je die nodig hebt. Het hotel belt. Nee, nee, er is niets aan de hand. Er zijn parkeerproblemen, maar met 5 minuten worden we opgehaald. Inderdaad verschijnt 20 minuten later de chauffeur annex gids.
Op de dagen met privé vervoer hebben we het luxe: een Lada (een mens moet bescheiden blijven) met chauffeur. De chauffeur/gids is een aardige man op leeftijd die vertelt dat hij 5 kleinkinderen heeft. Bij het eerste excursiepunt vertelt de chauffeur/gids ons erg veel. Bij het tweede punt (Moray) wijst hij vanaf de parkeerplaats hoe wij naar beneden en naar boven moeten klauteren (alle ruïnes bestaan uit veel klimmen en dalen). Hijzelf blijft achter. Zijn hart kan al dat klimmen niet aan legt hij uit. Wij laten hem dan maar liever achter zodat hij ons veilig met de auto rond kan rijden. Ook bij de zoutmeren en Ollantaytambo met flink veel klimwerk moeten we het zonder uitleg van een expert stellen.

Bij vertrek vertelt de chauffeur dat hij ons ook andere plaatsen kan laten zien, en dat wij direct met hem veel goedkoper op stap kunnen, maar ja wij hebben al geboekt. Hij denkt niet dat we de andere dagen met hem op stap gaan.

Donderdag herhaalt zich het proces van wachten, bellen en een half uur te laat opgehaald worden. Tot onze verrassing is het dezelfde chauffeur/gids. Hij gaat ons vandaag naar Tipon brengen. Nee, dat klopt niet, dat staat gepland voor vrijdag. Vandaag gaan we naar San Sebastian. Zelfs als we onze voucher met bestemmingen laten zien, blijft hij onvermurwbaar. We gaan naar Tipon. Dat doen we niet. Morgen hebben we een andere chauffeur en die wil dan opnieuw met ons naar Tipon. Gedrieën gaan we naar Maria van Promotours. Zij geeft de chauffeur gelijk. We vragen waarom we wat anders gaan doen. Voor San Sebastian heeft ze vandaag geen gids, en morgen wel, vandaar. Ik vraag waarom ze ons niet eerst heeft geïnformeerd. Zij herhaalt dat het ´no problema´ is. Dat maken wij wel uit, wie betaalt er hier eigenlijk!. Na de vierde keer doordrammen over het eerst informeren van ons alvorens het programma te wijzigen komt er een ´disculpa´, maar daarmee is de kous af.
We krijgen na aandringen een papiertje waarop de verandering van programma staat, zodat we in ieder geval morgen de gids die dan komt kunnen proberen te overtuigen van het gewijzigde programma.Aan het eind van de excursie zegt de chauffeur/gids dat hij ons morgen waarschijnlijk weer rijdt. Dat klinkt niet logisch, want morgen was er iemand met kennis van San Sebastian en vandaag niet. Misschien gaat hij vanavond wel naar een bijscholingscursus.

Vrijdag zijn we niet echt verrast als dezelfde chauffeur verschijnt. We hebben al besloten dat als hij komt dat we gewillig meegaan naar wat hij voorstelt. Al vanaf de eerste dag heeft hij het over plaatsen die heel mooi zijn, en waar geen toeristen komen, en die wij moeten zien. We weten noch wat er in San Sebastian is, noch wat er op de plaatsen is die hij wil laten zien. Hij weet veel te vertellen, en heeft ondertussen ook wel door dat wij echt geïnteresseerd zijn. Inderdaad gaan we niet naar San Sebastian, maar naar een schitterende maar zeer ten dele opgegraven plek. Aan het eind van de tocht rijdt hij nog even langs San Sebastian, waar volgens hem weinig te zien is, behalve wat Inca muren.

Zo verlopen hier zorgvuldig uitgestippelde plannen: altijd anders dan je denkt, maar vaak leuker dan je je had voorgesteld.
Na alle organisatieverhalen nog wat inhoudelijks over de ruïnes. Het valt niet mee om daarover in een mail wat te schrijven, maar wat korte impressies.

Moray

Moray.

Allereerst Moray. Moray bestaat uit een viertal amfitheaters van verschikkende grootte. Door de aanleg van de theaters met de terrassen op verschillende hoogte temidden van de bergen, hebben de terrassen elk hun eigen microklimaat met verschil in temperatuur, zonlicht en neerslag. De terrassen (aangelegd door de 7e Inca die meer boer dan strijder was) dienden als een soort biologisch proefstation van de Inca´s. Hier werden van aardappels en mais verschillende rassen gekweekt, aangepast aan de plek waar ze gekweekt werden.
Dezelfde dag bezoeken we nog de zoutpannen, gevoed door een zoutwaterbron en Ollantaytambo, waar we 7 jaar geleden al zijn geweest, maar nog graag een keer naar terug willen.

Tipon

Tipon.

Ook Tipon verdient vermelding. Tipon is pas sinds drie jaar toegankelijk. Tipon is een ingenieus systeem van irrigatiekanalen en akkertjes. De bron die alle kanalen voedt komt uit ondergrondse bronnen met een wateraanvoer die gedurende het hele jaar constant is. Vanaf de bron splitst het water zich in vier exact gelijke stromen die de vier regionen van het Incarijk vertegenwoordigen. Via een slim systeem van zijkanalen en aftakkingen worden alle akkers van water voorzien. De akkers werden gebruikt voor het kweken van bij rituelen gebruikte en medicinale kruiden. Landbouwgewassen zijn hier nooit geteeld, daarvoor was de plaats te heilig.

Dezelfde dag bezoeken we de kerk van Andahuaylillas (of vergelijkbare letters). Een prachtige barokke kerk, waar de gids ons het verhaal vertelt van de Señor del Mar. De Señor del Mar heeft namelijk wonderen verricht. Hij is over zee vanuit Spanje naar hier vervoerd. Onderweg werd het schip getroffen door een noodweer met zware storm. De Señor werd uit zijn verpakking gehaald en aan dek gebracht. Daar verrichte hij zijn wonder: de wind ging liggen, het noodweer verdween en het schip was gered. Als dank daarvoor wordt hij nu vereerd in de kerk.
In Cusco hebben ze een vergelijkbare señor: Señor de los temblores. Deze señor zorgde ervoor dat de aardschokken waar Cusco door opgeschrikt werd, weer verdwenen. Ook hij wordt daar nu nog voor geëerd.
Je vraagt je bij zulk soort verhalen altijd af, waarom die heiligen niet net even eerder opgelet hebben. Ze hadden dan het hele noodweer en alle aardschokken kunnen voorkomen. Maar ja, daar wordt geen heilige beroemd mee, en logica zat waarschijnlijk niet in het vakkenpakket voor de opleiding tot heilige.

Sacsayhuaman

Tenslotte dan de excursie van vandaag. We rijden naar een plek boven Cusco in de buurt van een andere grote ruïne (Sacsayhuaman). De gids neemt ons mee over een stuk weiland naar de meest indrukwekkende tempelruïnes die je je kan voorstellen. We zien in de rotsen uitgehouwen gladde altaren, banken en offertafels. Maar spectaculairder nog zijn de afbeeldingen van apen, slangen en poema´s die we op diverse plaatsen kunnen zien.
Eén tempel is diep in een grot. De ingang van de grot betreed je via een keurig uitgehouwen trap (kunnen ze in Torotoro nog wat van leren). Langs de trap zijn poema´s (weliswaar verweerd, en vaak zonder hoofd, maar duidelijk herkenbaar). Boven de trap steken dikke slangen (geen echte dus, maar van steen) uit de rots uit. Binnenin is een grote offertafel waarop van boven door een opening in de grot licht valt. Om twaalf uur valt het licht precies op het altaar.
Dit is echt prachtig, er is hier helemaal niemand, behalve wij. We zijn dik tevreden dat we ons over hebben gegeven aan het programma van de gids.

Schilderijen

Over de musea zal ik niet verder in details treden, dat valt niet over te brengen via mail. Eén klein ding over het Catalina convent waar ze vooral religieuze schilderijen van de Cuscoschool hebben. De schilderijen van de Cuscoschool kan je als volgt kort samenvatten. Een groot somber schilderij van een heilige of religieuze hoogheid, weergegeven als een kegelvormige figuur met bovenaan het hoofd, en de jurk als kegel eronder. Op de kegel zitten flink wat sterren ter versiering van de kledij. De sterren volgen daarbij vooral niet het logische patroon van de stof van de jurk. Mogelijk zouden experts de Cuscoschool anders definiëren.
Opvallend is de geraffineerde manier waarop de schilderijen opgehangen zijn. Aan een stuk waslijn geknoopt om een aan de achterkant van het schilderij bevestigd stukje ijzerdraad. Veel zorg is besteed aan het vermijden van een horizontale ophanging van de schilderijen. Wij als fervente niet-doe-het-zelvers hadden dit regelmatiger uitgevoerd.
Het mooie aan het Catalina convent is het gebouw zelf. Een oud gebouw met metersdikke muren, prachtige gewelven, dikke houten steunbalken en een schitterende kapel.

Zakkenrollers

Tenslotte nog het verhaal van de zakkenrollers. Min of meer toevallig zijn we in de buurt van de markt terecht gekomen. Daar wordt er gewaarschuwd voor zakkenrollers en tasjessnijders. Omdat we het fototoestel bij ons hebben, besluiten we de markt over te slaan. We lopen terug naar de stad door een drukke straat vol mensen, waar je steeds in het gedrang loopt. Ik loop links van Rik. Schuinrechts voor Rik bukt een man zich, schijnbaar om zijn veter te strikken. Middenvoor ons stopt een man om zich om te draaien en achter zich te kijken. Wat precies de reden is weet ik niet, maar bij mij gaat een alarmbel af, en ik roep hard: 'Rik, pas op, het klopt niet'. Maar Rik heeft zijn hand al op zijn broekzak, waar de derde van het complot bezig was met het openmaken van de broekzak. Door ons alarm staken de schurken hun poging en steken meteen over. Rik wijst nog aan de geïnteresseerde mensen om ons heen aan wie zijn zak openmaakte: een mevrouw met een roze trui en een leeg plastic zakje. We krijgen goedkeurende opmerkingen van de mensen om ons heen, omdat we ze te slim af zijn. Zelf zijn we ook wel tevreden.
Overigens was de portemonnee in de aangevallen broekzak een pure afleiding. Rik´s geld zit in een klein buideltje dat met een touwtje vastzit. We hebben nooit veel geld op zak in steden, want het risico dat je een keer gerold wordt hoort er nu eenmaal bij. Maar deze keer waren wij sneller.

Tot zover onze avonturen in Cusco. Morgen rijden we naar Arequipa, waar we 2,5 dag zijn. Daarna (dinsdag) vliegen we naar Lima, en donderdag (5 oktober) stappen we dan in Lima op het vliegtuig naar huis.